صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به دلیل ماهیت کم‌ریسک و بازدهی پایدار، یکی از محبوب‌ترین ابزارهای مالی برای سرمایه‌گذاران محتاط و همچنین به عنوان بخشی از سبد سرمایه‌گذاری متنوع محسوب می‌شوند. با این حال، انتخاب “بهترین” صندوق نیازمند بررسی دقیق و شناخت معیارهای اساسی است. این راهنما به شما کمک می‌کند تا با دیدی جامع و تحلیلی، هوشمندانه‌ترین انتخاب را داشته باشید.
تحلیل بصری و فنی نمودار قیمت اولین گام حیاتی
پیش از سرمایه‌گذاری
در صندوق‌های درآمد ثابت (ETF)، بررسی نمودار قیمتی صندوق، اولین و مهم‌ترین
گام است.
در این بررسی، باید به دو عامل کلیدی توجه کرد
1.
تعداد کندل‌های منفی (قرمز)
2. میزان شدو (Shadow) یا همان سایه‌های قیمتی
شدو،
شدو به خطوط
نازکی گفته می‌شود که در بالا و پایین هر کندل قیمتی دیده می‌شود. این خطوط نشان‌دهنده
نوسانات قیمتی خارج از محدوده قیمت بازگشایی و بسته شدن هستند. هر چه تعداد کندل‌های
منفی و شدوها بیشتر باشد، امتیاز منفی بیشتری به آن صندوق تعلق می‌گیرد.
به زبان ساده‌تر،
هنگام انتخاب بین دو صندوق درآمد ثابت (با فرض مشابه بودن سایر شرایط)، صندوقی که:
کندل‌های قرمز
کمتری دارد
شدوهای کمتری
ثبت کرده است در اولویت بالاتری برای سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد.
برای تحلیل
دقیق‌تر می‌توان از ابزارهای تکنیکال مانند شاخص نوسان نسبی (RVI = Relative Volatility Index) نیز استفاده کرد. هر چه نمودار این
اوسیلاتور هموارتر باشد، نشان می‌دهد که:
بازارگردان
عملکرد کارآمدتری داشته است
در مقابل
نوسانات قیمتی، واکنش مناسب‌تری نشان داده است
تعداد کمتری از
سهامداران با ضرر مواجه شده‌اند
2. سوئیچ بین
صندوق‌های درامد ثابت نوع اول و دوم
طبق یک اصل کلی
در سرمایه‌گذاری، توصیه می‌شود
در شرایط صعودی
بازار: از صندوق‌های درآمد ثابت نوع دوم
به سمت صندوق‌های نوع اول سوئیچ
کنید.
در شرایط نزولی
یا رکودی بازار: صندوق‌های درآمد ثابت نوع دوم ارجحیت دارند.
تجربه نشان
داده که پیروی از همین قاعده ساده می‌تواند بازدهی مؤثر سرمایه‌گذاری در صندوق‌های
درآمد ثابت را به طور معناداری افزایش دهد.
نکات تکمیلی
مهم
1. شفافیت
در امیدنامه: در امیدنامه صندوق‌های نوع دوم، حدنصاب دقیق ورود به سهام به‌طور
شفاف قید نشده است (طبق اطلاعات غیررسمی: حداکثر تا 5 درصد از سبد).
2. صندوق‌های
عملاً نوع دوم: برخی صندوق‌های درآمد ثابت، بدون اینکه رسماً عنوان "نوع دوم" را
داشته باشند، با تخصیص کمتر از 5 درصد از پورتفوی خود به سهام، در عمل جزو صندوق‌های
نوع دوم محسوب می‌شوند.
3. اهمیت
بررسی پورتفو: سرمایه‌گذاران باید با مراجعه به سایت رسمی هر صندوق یا گزارش‌های
ماهانه کدال، از وضعیت دقیق پورتفوی صندوق اطلاعات کافی کسب کنند.
4. سرمایه‌گذاری
غیرمستقیم در سهام: گاهی مشاهده می‌شود که حتی صندوق‌های نوع دوم هم بخش قابل
توجهی از سبد خود را به صندوق‌های اهرمی اختصاص می‌دهند که در نتیجه، وزن واقعی
سهام در پورتفوی آنها عملاً از 5 درصد هم فراتر می‌رود.
5. انعطاف‌پذیری
در مدیریت ریسک: تمامی صندوق‌های درآمد ثابت (چه نوع اول و چه نوع دوم) این امکان
را دارند که با استفاده از ابزارهای بازار مشتقه یا بورس کالا، سطح ریسک سبد خود
را متناسب با شرایط جاری بازار (مومنتوم) افزایش یا کاهش دهند.
3. درک تفاوت
بین سود اسمی و سود مؤثر
مفهوم سود اسمی
و مؤثر
در انتخاب
صندوق‌های درآمد ثابت، درک تفاوت بین سود اسمی و سود مؤثر بسیار
حائز اهمیت است. این دو نوع سود به طور مستقیم بر روی بازدهی سرمایه‌گذاری شما
تأثیر می‌گذارند و شناخت آنها می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
سود اسمی: این
نوع سود، بازدهی ادواری (مانند ماهانه) را نشان می‌دهد و به صورت عددی مشخص می‌شود.
به عبارت دیگر، این سود بدون در نظر گرفتن تأثیرات سود مرکب محاسبه می‌شود. به
عنوان مثال، اگر صندوقی 3 درصد سود ماهانه پرداخت کند، این همان سود اسمی است.
سود مؤثر: این
نوع سود، به سودی اطلاق می‌شود که شامل تأثیرات سود مرکب است. به عبارت دیگر، اگر
سود پرداختی به اصل سرمایه اضافه شود و در ماه‌های بعدی نیز بر اساس این مبلغ جدید
محاسبه شود، به این سود، سود مؤثر گفته می‌شود.
در واقع، سود مؤثر نشان‌دهنده
بازدهی واقعی سرمایه‌گذاری شماست.
در صندوق‌هایی
که پرداخت سود دوره‌ای ندارند (مانند صندوق افران که نمودار قیمتی آن به شکل یک خط
صعودی است)، ارقامی که برای بازدهی عنوان می‌شود، همان سود مؤثر است. اما در صندوق‌هایی
که پرداخت سود را به شکل دوره‌ای انجام می‌دهند (مانند صندوق کمند که چارت آن دنده‌ای
و شانه‌مانند است)، لازم است علاوه بر سود اسمی، در نهایت سود مؤثر نیز محاسبه
شود.
در برخی منابع،
به‌جای سود اسمی از عبارت دوره‌ای و برای سود مؤثر، از
عبارت روزشمار استفاده می‌شود. به همین دلیل، در انتخاب صندوق، توجه به
این نکته ضروری است
سود مؤثر =
مرکب = روزشمار
سود اسمی =
ساده (غیرمرکب) = دوره‌ای
روش تبدیل سود
اسمی به مؤثر
برای تبدیل سود
اسمی به سود مؤثر، مراحل زیر را دنبال کنید
1. سود اسمی
(به شکل اعشاری) را به تعداد دوره‌های پرداخت سود تقسیم کنید.
2. عدد یک را به آن
اضافه کنید.
3. عدد حاصله را به توان تعداد دوره‌های پرداخت سود برسانید.
سود اسمی: 33.5٪
دوره پرداخت: ماهانه
| مرحله |
محاسبه |
نتیجه |
| 1 |
0.335 ÷ 12 |
0.0279 |
| 2 |
0.0279 + 1 |
1.0279 |
| 3 |
(1.0279)^12 |
1.39 |
| 4 |
1.39 - 1 × 100 |
39٪ |
سود مؤثر سالانه: 39٪
4. ذخیره سود
در بررسی چشم‌انداز
بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت، با مفهوم مهمی به نام «ذخیرۀ سود» مواجه
می‌شویم. این مفهوم به اختلاف بین NAV آماری و NAV ابطال اشاره دارد.
NAV
آماری: این مقدار نشان‌دهنده خالص ارزش دارایی‌های صندوق به قیمت روز است.
NAV
ابطال: این مقدار به ارزش تعدیل‌شده‌ای اشاره دارد که مدیر صندوق برای پرداخت سود
منظم و پایدار، آن را ارائه می‌دهد.
به عنوان مثال،
اگر در صندوقی ذخیرۀ سود منفی 1.4 درصدی را مشاهده کنیم، این به این معناست که NAV
آماری 1.4 درصد کمتر از NAV ابطال است.
برای محاسبه
ذخیرۀ سود، از فرمول زیر استفاده می‌شود
ذخیره سود = ((S - R) ÷ R) × 100
متغیرها:
-
S
نمایانگر NAV آماری
-
R
نمایانگر NAV ابطال
بر اساس یک
قاعدۀ کلی، در مقایسۀ بین دو صندوق درآمد ثابت (با فرض مشابهت در سایر پارامترها)،
صندوقی که ذخیرۀ سود بالاتری داشته باشد، پتانسیل سودآوری بهتری خواهد داشت. این
به این معناست که صندوق با ذخیرۀ سود مثبت، می‌تواند بازدهی بیشتری را برای سرمایه‌گذاران
خود فراهم کند.
نوسانات NAV
آماری و NAV
ابطال
مدیر صندوق به
منظور پرداخت سود منظم و پایدار، NAV آماری را به‌طور اصطلاحی Smooth می‌کند
و آن را در قالب NAV ابطال (به شکل تعدیل‌شده) ارائه می‌دهد. به
همین دلیل، در چارت NAV آماری، نوسانات بیشتری نسبت به NAV
ابطال مشاهده می‌شود. این نوسانات می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا درک بهتری
از عملکرد صندوق داشته باشند.
6.
توجه به پارامترهای کلیدی برای ارزیابی
صندوق‌ها
این پارامترها شامل
الف) درصد حباب
- شاخص مهم
بازارگردانی
- حد مطلوب: کمتر
از 0.5 درصد
- نشان‌دهنده
کیفیت مدیریت نقدینگی صندوق
ب) بازدهی 20
روزه (ماهانه)
- معادل یک ماه
تقویمی
- حد مطلوب:
حداقل 2.2 درصد
- هدف: دستیابی
به بازدهی سالانه 30 درصد
ج) بازدهی 60 روزه
(سه‌ماهه)
- معادل سه ماه
تقویمی
- حد مطلوب:
حداقل 6.8 درصد
- برای تضمین
بازدهی سالانه 30 درصد
د) ارزش
معاملات ماهانه
- حاصلضرب آخرین
قیمت در میانگین حجم 20 روزه
- حد مطلوب:
حداقل 200 میلیارد تومان
- شاخص نقدشوندگی
صندوق
ه) تراز سفارش‌ها
- تفاضل ارزش سفارش‌های
خرید و فروش
- حد مطلوب:
حداقل 200 میلیارد تومان
- نشان‌دهنده
تعادل عرضه و تقاضا
به این ترتیب
صندوق‌ها را از سه جنبه ارزیابی می‌کنیم:
کیفیت
بازارگردانی
عملکرد
سبدگردانی
میزان
نقدشوندگی