زمان بندی تسویه معاملات در کارگزاری ها چگونه است

برای انجام هر معامله در بازار اوراق بهادار، خریدار و فروشنده به سیستمی واسطه‌ به نام کارگزاری نیاز دارند. معامله‌گران برای شروع معاملات در یکی از کارگزاری‌ها، حساب کاربری خود را با ارائه مدارک هویتی، ایجاد و با این حساب کاربری و معرفی بانکی که در آن حساب دارند متصل شده وجه مورد نیاز معامله را به حساب کاربری خود در کارگزاری واریز می‌کنند، سپس می‌توانند به خرید و فروش اوراق بهاداری که در بورس توسط شرکت‌ها و نهادهای مالی ارائه شده‌ است، اقدام کنند. کارگزاری با دریافت وجه از خریدار و پرداخت آن به فروشنده معامله را منعقد می‌کند.

با انجام معامله، بلافاصله مالکیت اوراق به خریدار داده می‌شود و در ازای آن، مبلغ معامله شده از حساب کاربری خریدار در کارگزاری به حساب کاربری فروشنده در کارگزاری واریز می‌شود. کارگزاری به ازای تسهیل در انجام معاملات، کارمزدی را از خریدار و فروشنده طبق دستورالعمل ابلاغی دریافت می‌کند.
بنابراین فروشنده وجه دریافتی را در حساب کارگزاری خود دارد نه حساب بانکی خودش. جهت انتقال این وجه به حساب بانکی، زمانبندی خاصی وجود دارد.

در معاملات اوراق بهادار دو تاریخ داریم
یکی تاریخ معامله
دیگری تاریخ تسویه

حرف T یا Time به مفهوم تاریخ معامله است. برای مثال T+1 به معنای تاریخ معامله به علاوه یک روز کاری بعد است و T+2 و T+3 به معنی دو و سه روز کاری بعد است. یعنی بعد از انجام معامله یک، دو یا سه روز بعد از انجام معامله تسویه کامل صورت می‌گیرد و وجه معامله شده به حساب بانکی فروشنده واریز خواهد شد.

دسته اول : T+0 برای معاملات آتی و اختیار معامله کالا

دسته دوم: T+1 برای معاملات اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده کالایی، گواهی سکه یک روزه، صندوق‌های طلای، صندوق‌های درآمد ثابت، انواع صکوک اوراق خزانه و سلف موازی استاندارد

دسته سوم: T+2 برای معاملات سهام بورس و فرابورس، حق تقدم سهام، صندوق‌های مختلط، صندوق‌های ریت، اوراق تسه مسکن، آتی سبد سهام، آتی و اختیار معامله سهام و صندوق‌های  سرمایه‌گذاری سهام

دسته چهارم: T+3 برای معاملات سلف برق

نکات:
فروش از هر دسته‌ای که قصد خرید از همان دسته را دارید؛ در همان روز معاملاتی امکان‌پذیر است. مثلا از دسته T+1 معامله‌ فروش انجام داده باشید، در همان روز می‌توانید در دسته T+1 و دسته بالاتر مثل T+2 و T+3 خرید کنید.
مثلا با فروش صندوق درآمد ثابت می‌توانید گواهی سکه (T+1) و یا سهام (T+2) بخرید
اما برای خرید در دسته‌های پایین‌تر(T+0) باید حداقل یک روز کاری طی شود.