در بازارهای مالی، قراردادهای اختیار معامله (Options Contracts) یکی از ابزارهای مشتقه محبوب محسوب میشوند که به سرمایهگذاران و معاملهگران امکان میدهد که از این ابزار برای مدیریت ریسک یا بهدستآوردن سود در بازارهای صعودی و نزولی استفاده کنند. یکی از ارکان اصلی درک قراردادهای اختیار معامله، مفهوم “دارایی پایه” یا “نماد پایه” است. دارایی پایه به آن دارایی واقعی یا مالی اشاره دارد که قرارداد اختیار معامله بر اساس آن طراحی شده است و ارزش آن از این دارایی مشتق میشود
دارایی پایه ( Underlying asset) دارایی که قرارداد اختیار معامله مبتنی بر آن است و حسب مورد میتواند یک ورقه بهادار (سهم، قرارداد آتی، ارز خارجی، واحدهای صندوق ETF)، یک کالا و یا سبدی از اوراق بهادار باشد. دارایی پایه همچنین میتواند داراییهای مشهود از قبیل خانه، اتومبیل و ... نیز باشد
به عبارتی دارایی پایه هر آن چیزی است که بتوان روی آن یک قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش منعقد کرد. دارایی پایه میتواند داراییهای مشهودی از قبیل خانه و اتومبیل و ... باشد یا داراییهای نامشهودی مثل ورقه سهم، ارز خارجی، واحدهای صندوق ETF و ...
دارایی پایه، نقش کلیدی در تعیین ارزش و سودآوری قراردادهای اختیار معامله دارد و به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در مدیریت ریسک و بهرهگیری از فرصتهای بازار شناخته میشود
انتخاب دارایی پایه مناسب و تحلیل دقیق آن میتواند به استراتژیهای موفقیتآمیز در بازارهای مالی منجر شود. همچنین، از آنجا که نوسانات و تغییرات قیمت دارایی پایه تأثیر مستقیمی بر ارزش اختیار معامله دارد، معاملهگران باید همواره در تصمیمگیریهای خود این عامل را در نظر بگیرند
انواع داراییهای پایه در قراردادهای اختیار معامله
داراییهای پایه میتوانند اشکال مختلفی داشته باشند و بسته به نوع بازار و نیاز سرمایهگذاران، متنوع باشند
سهام
رایجترین نوع دارایی پایه، سهام شرکتهاست. در این موارد، قرارداد اختیار معامله بر اساس یک سهام خاص صادر میشود. به عنوان مثال، اختیار معامله برای خرید یا فروش سهام شرکتهای بزرگی مانند فولاد مبارکه اصفهان. صنایع مس ایران و ...
شاخصهای بورس
برخی اختیار معاملهها به جای یک سهام خاص، بر اساس شاخصهای بازار مانند S&P 500 یا Nasdaq صادر میشوند. در این موارد، قراردادهای اختیار معامله بر روی عملکرد مجموعهای از سهام درون شاخص متمرکز هستند. در ایران در حال حاضر وجود ندارد
کالاها
اختیار معاملهها همچنین میتوانند بر روی کالاهایی مانند طلا، نفت، نقره، ذرت، یا گندم صادر شوند. این نوع اختیارها بیشتر در بازارهای کالایی و قراردادهای آتی کالا مشاهده میشوند و نوسانات بازار کالایی نقش مهمی در ارزش این اختیارها دارند
ارزها
مثل بازار کریپتو ویا در بازارهای فارکس، اختیار معاملههایی بر اساس جفت ارزهای مختلف صادر میشوند. برای مثال، اختیار معامله برای خرید یا فروش دلار آمریکا در برابر یورو.
نرخهای بهره
نرخهای بهره نیز به عنوان دارایی پایه در برخی قراردادهای اختیار معامله در نظر گرفته میشوند. این قراردادها بر روی تغییرات نرخ بهره وامها یا اوراق قرضه تمرکز دارند
نقش دارایی پایه در تعیین ارزش اختیار معامله
قیمت و ارزش قراردادهای اختیار معامله به شدت به نوسانات و تغییرات قیمت دارایی پایه بستگی دارد. بهطور کلی، دو عامل اصلی که قیمت اختیار معامله را تعیین میکنند عبارتاند از
قیمت فعلی دارایی پایه: هر چه قیمت فعلی دارایی پایه به قیمت اعمال (Strike Price) نزدیکتر باشد، ارزش قرارداد اختیار معامله بالاتر خواهد بود. این امر بهویژه در زمانهایی که قرارداد نزدیک به تاریخ انقضا قرار دارد، اهمیت بیشتری پیدا میکند
نوسانپذیری دارایی پایه: میزان نوسانات قیمت دارایی پایه نیز تأثیر زیادی بر ارزش اختیار معامله دارد. هر چه نوسانات بیشتر باشد، ریسک بالاتر است و احتمال کسب سود بیشتر میشود. در نتیجه، این نوع اختیارها ارزش بالاتری پیدا میکنند
نکته
تحلیل دقیق و پیشبینی تغییرات قیمت داراییهای پایه نیازمند دانش و تجربه بالاست. نوسانات و عوامل متعددی مانند شرایط اقتصادی، سیاستهای پولی، و تحولات بینالمللی میتوانند قیمت داراییهای پایه را تحت تأثیر قرار دهند
قراردادهای فعال هر کدام از سهام بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران را به همراه سایر اطلاعات ، می توانید از قسمت زنجیره قراردادها مشاهده کنید