اهرم (Leverage) اصطلاحی است برای اشاره به نوعی روش تکثیر کردن سود یا زیان.
یکی از ابزارهای ایجاد اهرم مالی ، اختیار معاملات می باشند. و از دلایل پر ریسک بودن اختیار معاملات علاوه بر زمان دار بودن قراردادها ، وجود اهرم می باشد.
همان گونه که یک اهرم فیزیکی قدرت فرد را برای جابجایی یک جسم سنگین افزایش می‌دهد، اهرم‌های مالی هم می‌توانند توان معاملاتی فرد را تقویت کنند
دربازارهای مالی، ممکن است در زمانی فرد توان تامین مبلغ مورد نیاز را برای انجام معامله در حال حاضر نداشته باشد در این گونه مواقع فرد با استفاده از اهرم توان مالی خود را افزایش می دهد و جلوی از دست رفتن فرصت معاملاتی را می گیرد
فرض کنید با 10 میلیون تومان قصد سرمایه گذاری در سهام را دارید و قیمت سهم مورد نظر در حال حاضر 400 تومان می باشد
شما با 10 میلیون تومان تعداد 25 هزار سهم می‌خرید، با این هدف که در قیمت بالاتری آنها را بفروشید. مطابق پیش بینی بعد از مدتی قیمت سهم 500 تومان می شود و شما اقدام به فروش کنید، روی هر سهم 100 تومان و جمعاً 2 میلیون و 500 هزار تومان سود می‌کنید (کارمزد و مالیات در نظر گرفته نشدند).
حال فرض کنید فقط 1میلیون تومان در دسترس دارید به جای خرید سهم ، زمانی که سهم 400 تومان است قرارداد اختیار خرید آنرا با قیمت اعمال 400 تومان (قرارداد بی‌تفاوت) به قیمت 40 تومان می‌خرید. و با صرف 1 میلیون تومان از کل 10 میلیون می‌توانید اختیارِ خریدن 25 هزار سهم خودرو (معادل 25 قرارداد) را بدست بیاورید. در صورتی که چندی بعد، قیمت خودرو به 500 تومان برسد، با توجه به روند سهم احتمالاً می‌توانید قرارداد را کمی بیشتر از ارزش ذاتی آن بفروشید، فرضاً 110 تومان (اگر سهم روند قدرتمند صعودی داشته باشد حتی ممکن است تا 130 تومان هم بفروشید). در اینجا بابت فروش 25 هزار حق اختیار خرید، به قیمت 110 تومان، 2 میلیون و 750 هزار تومان بدست می‌آورید که اگر هزینه اولیه (1 میلیون تومان) را کم کنید، در نهایت 1 میلیون و 750 هزار تومان سود کرده‌اید (هر سهم 70 تومان).
در سناریوی خرید سهام با قرار دادن 10 میلیون تومان بابت هر سهم 100 تومان سود کردید و در سناریوی خرید اختیار خرید با قراردادن 1 میلیون تومان، بابت هر سهم 70 تومان سود کردید. در اینجا شما از اهرم استفاده کرده اید و تقریبا همان نتیجه ای را گرفته اید که اگر کل مبلغ را بدون اهرم بکار میبردید
حال تصور کنید کل مبلغ 10 میلیون را به خرید قرارداد اختصاص میدادید 17 میلیون 500 هزار سود محاسباتی شما می شود
.
نکته بسیار مهم: همانطور که سود آپشن به نسبت سهام حالت اهرمی دارد، زیان آن هم همینطور است.
محاسبه اهرم
برای محاسبه صحیح اهرم احتیاج به ضریب دلتا داریم و به این صورت محاسبه می شود.
( قیمت سهم پایه تقسیم بر قیمت قرارداد) × مقدار دلتا.
توجه داشته باشید که قیمت قراردادها یک به یک و متناسب با قیمت سهم تغییر نمی‌کنند بلکه مطابق دلتا تغییر میکند
دلتا یکی از ضرایب پوشش ریسک یونانی است که حساسیت قیمت آپشن ( پرمیوم ) را به تغییرات قیمت سهم پایه می سنجد مثلاً اگر دلتای یه قرارداد 0.7 باشد . وقتی قیمت سهم پایه 50 تومان تغییر کند قیمت آن قرارداد باید 70 درصد این تغییر، تغییر کند، بنابراین وقتی که قیمت سهم پایه از 400 به 450 تومان برسد، قیمت آن قرارداد 35 تومان تغییر میکند و از 20میشود 55 تومان.
نکته : دلتا در قراردادهای شدیداً در سود، معمولاً یک یا خیلی نزدیک به یک هست، یعنی هر تغییری در قیمت سهم پایه باعث همان مقدار تغییر در قیمت قرارداد میشود. اگر قیمت سهم 10 تومان زیاد شود، قیمت قرارداد هم عیناً 10 تومان زیاد میشود. پس تا زمانی که دلتای یک برقرار است میتوان گفت ، واقعاً اهرم فعلی برای فردا هم محقق میشود.
اما به دلیل شرایط خاص بازار، عمدتاً به خاطر جو روانی که صف فروش و خرید می‌سازد، دیده میشودکه قراردادهای شدیداً در سود که قطعاً دلتای 1 دارند تغییرات قیمتی ، یک به یک متناسب با تغییرات سهم ندارند!
مثال :
در تصویر زیربه مقایسه و بررسی سود محتمل با یک میزان سرمایه در حالت استفاده از اهرم و بدون ان پرداخته ایم
در صورتی که 4میلیون سرمایه داشته باشید در قیمت 400 تومان قادر خواهید تعداد 10 هزار سهم بخرید و قصد دارید با افزایش 10 تومان در قیمت سهم و رسیدن به 410 تومان اقدام به فروش سهم کنید که 100هزارتومان سود تخمینی شما می شود
اما در صورتی که بخواهید از اهرم استفاده کنید با همان سرمایه اقدام به خرید قراردادی با اعمال 400 به قیمت 20 تومان به تعداد 200 قرارداد ( 200000 سهم) می کنید این قرارداد دلتای 0.65 و اهرم 13 دارد . با این مفروضات و مطابق دلتا قیمت تخمینی قرارداد در صورتی که 10 تومان افزایش قیمت در سهم وجود داشته باشد برابر می شود با 26.5 اما سود شما برابر می شود با 1میلیون و 300 هزار تومان
در دیده بان سایت آپشن باز اهرم بصورت پیش فرض محاسبه شده . همچنین می توانید از طریق فرمول نویسی از اهرم برای دیگر موارد و محاسبات استفاده کنید . نحوه کار تابع CalcLeverage در قسمت راهنمای فرمول نویسی / تابع های سایت آپشن توضیح داده شده است.
سوال متداول : قیمت قرارداد کدام یک از قیمت ها (آخرین قیمت، قیمت پایانی، تقاضا و عرضه) برای محاسبه اهرم در نظر گرفته می شود ؟
پاسخ : بصورت پیش فرض قیمتی که شما به عنوان مبنای محاسبه انتخاب کردید در نظر گرفته می شود .
مثال ایجاد فیلتری که فقط قراردادهایی که اهرم بالای 2 دارند را نمایش بده :
در صفحه دیده بان اختیار معامله روی ساخت فیتر کلیک کنید و فرمول زیر را درون باکس مربوطه بنویسد و آن را ذخیره کنید.
CalcLeverage() >= 3
مادامی که فیلتر فعال باشد ( تیک داشته باشد) فقط قراردادهایی که دارای اهرم 2 و بالاتر باشند را در خروجی مشاهده می کنید
