هج (Hedge) و مدیریت ریسک در بازارهای مالی
هج در لغت به معنای حصار یا مصونیت است و در بازارهای مالی، همچون سپری محافظ عمل می‌کند که سرمایه معامله‌گران را در برابر ریسک‌های احتمالی محافظت می‌کند. در این استراتژی، معامله‌گر به‌طور همزمان در دو موقعیت متضاد در بازار وارد می‌شود تا ریسک خود را پوشش دهد
💡نکات مهمی که در استراتژی هجینگ باید در نظر گرفت
تشخیص صحیح روند
ارزیابی نوسانات (تلاطم ضمنی)
مدیریت حرفه‌ای سرمایه
محاسبه هزینه‌های معاملاتی
⚠️محدودیت‌ها و ملاحظات
هج کردن تضمین کننده حذف کامل ریسک نیست
می‌تواند هزینه‌های معاملاتی را افزایش دهد
در بازارهای خنثی ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد
کاهش پتانسیل سودآوری در مقابل کاهش ریسک
هج کردن ابزاری قدرتمند برای مدیریت ریسک است، اما نیازمند دانش، تجربه و برنامه‌ریزی دقیق می‌باشد. معامله‌گران باید با درک کامل مزایا و معایب آن، تصمیم به استفاده از این استراتژی بگیرند و همواره اصل تناسب بین ریسک و بازده را در نظر داشته باشند
دلتا هج (Delta Hedge)
هجینگ از طریق ابزارهای مشتقه، رایج‌ترین روش پوشش ریسک در سرمایه‌گذاری است. ابزارهای مشتقه مالی (Derivatives) شامل
- قراردادهای آتی (Future Contracts)
- قراردادهای اختیار معامله (Options)
- قراردادهای سلف (Forward Contracts)
- سوآپ‌ها (Swaps) می‌باشد
با بهره‌گیری از ابزارهای مشتقه، میتوان استراتژی‌هایی را طراحی کرد که در آن، زیان سرمایه‌گذار از طریق سود ایجاد شده در موقعیت مشتقه مقابل، کاهش یافته یا جبران شود
ساده‌ترین روش هجینگ در اختیار معامله، اتخاذ موقعیت خرید در اختیار فروش است. با این روش، اگر دارایی پایه در جهت نامطلوب حرکت کرد، می‌توانید دارایی خود را از این تغییرات پیش‌بینی نشده محافظت کنید. روش رایج دیگر، هج کاورد کال است که در آن، همزمان با داشتن دارایی پایه، موقعیت فروش اختیار خرید را نیز اتخاذ می‌کنید
با استفاده از اختیار معامله میتوان روش‌ها و استراتژی‌های متنوعی برای پوشش ریسک اجرا کرد که دامنه سود و زیان را کاهش می‌دهند؛ از جمله کلار، کانورژن و موارد دیگر
اصطلاح رایجی که به کرات در بین معامله گران آپشن می‌شنوید، دلتا هج است. دلتا یکی از یونانی‌های محبوب در میان معامله‌گران اختیار معامله است. از آنجایی که قیمت اختیار معامله‌ها معمولاً از فرمول‌های ریاضی مشخصی پیروی می‌کنند، دلتا ابزاری کارآمد برای پیش‌بینی تغییرات قیمتی اختیار معامله‌ها پس از تغییر قیمت دارایی پایه است و معامله‌گران از آن برای به حداقل رساندن ریسک‌های احتمالی استفاده می‌کنند
به عبارت ساده تر
هدف دلتا هجینگ این است که اگر قیمت دارایی پایه بالا یا پایین رفت، سرمایه‌گذار نه سود قابل توجهی کند و نه زیان چشمگیری ببیند - یعنی به اصطلاح در موقعیت “خنثی” قرار بگیرد. این روش می‌تواند برای محافظت از یک قرارداد اختیار معامله تکی یا کل سبد سرمایه‌گذاری استفاده شود
در ادامه چند مثال کاربردی برای درک بهتر پوشش ریسک با دلتا(دلتاهج) ارائه می شود
مثال 1
فرض کنید یک سرمایه گذار سهام شرکت الف را دارد اما به دلیل نگرانی از شرایط اقتصادی، احتمال کاهش قیمت سهام در کوتاه‌مدت را می دهد
برای محافظت از سرمایه در برابر کاهش قیمت اقدام به خرید اختیار فروش(put) به شیوه ی زیر می کند تا دلتای موقعیت خود را در حالت صفر نگاه دارد
| پارامتر |
مقدار |
توضیحات |
| تعداد سهام |
1000 سهم | موجودی سهام در پرتفوی |
| قیمت سهم |
10,000 ریال |
قیمت فعلی هر سهم |
| قیمت اختیار فروش |
500 ریال | قیمت هر قرارداد اختیار فروش |
| دلتای سهام |
+1 |
حساسیت قیمت سهام به تغییرات بازار |
| دلتای اختیار فروش |
-0.4 |
حساسیت قیمت اختیار به تغییرات بازار |
| هزینه پوشش |
1,250,000 ریال |
2500 × 500 = هزینه کل پوشش ریسک |
| پارامتر |
محاسبات |
نتیجه |
| دلتای کل سهام |
1000 × 1 |
+1000 |
| دلتای کل اختیار فروش |
2500 × (-0.4) | -1000 |
| تعداد اختیار فروش مورد نیاز |
1000÷ 0.4 |
2500 قرارداد |
| دلتای کل |
+1000 + (-1000)
|
0 |
.
مثال 2
استراتژی کاورد کال نیز شامل خرید سهم پایه و فروش قرارداد کال(call) می باشد. بنا به شرایط می توان برای هج کردن سهام را متناسب با دلتا فروخت و یا قرارداد متناسب با دلتا فروش گرفت در این مثال از ابتدا ی گرفتن موقعیت ، متناسب با دلتا اقدام به فروش قرارداد شده و نسبت یک به یک را در این استراتژی اعمال نشده
| پارامتر |
مقدار |
توضیحات |
| تعداد سهام |
500,000 سهم | موجودی سهام خودرو در پرتفوی |
| دلتای سهام |
+1 | حساسیت قیمت سهام به تغییرات بازار |
| دلتای اختیار خرید |
+0.65 |
حساسیت قیمت اختیار به تغییرات بازار |
| پارامتر |
محاسبات |
نتیجه |
| دلتای کل سهام |
500,000 × 1 |
+500,000 |
| تعداد اختیار خرید مورد نیاز |
500,000 ÷ 0.65 | 769 قرارداد |
| دلتای کل اختیار خرید |
769 × (+0.65) |
+500 |
| دلتای کل |
+500,000 + (-500,000)
|
0 |
.
مثال 3
در این مثال نیز برای اجرای استراتژی اسپرد متناسب با دلتا اقدام به فروش شده و نسبت 1 به 1 اعمال نشده
| پارامتر |
مقدار |
توضیحات |
|---|
| تعداد قرارداد خرید |
100 قرارداد |
کال اول (خرید) |
| دلتای کال اول | +0.74 |
دلتای قرارداد خرید |
| دلتای کال دوم |
+0.55 |
دلتای قرارداد فروش |
| پارامتر |
محاسبات |
نتیجه |
| دلتای کل خرید |
100 × 0.74 | +74 |
| تعداد قرارداد فروش مورد نیاز |
(100 × 0.74) ÷ 0.55 |
135 قرارداد |
| دلتای کل |
دلتای خرید: +74
دلتای فروش: -74
|
0 |
.
مثال 4
فرض کنید تعداد 500,000 سهم الف دارید در مرحله ی اول به فروش قرارداد در زیان با حجم 400 و
دلتا 0.74 اقدام کرده اید حال می خواهید بدانید چه حجمی برای فروش قرارداد دیگری که دلتا 0.55 دارد را نیاز دارید تا در موقعیت خنثی یا دلتا هج قرار بگیرید.(اندازه قرارداد 1000)
| پارامترهای اولیه |
مقدار |
توضیحات |
| تعداد سهام |
500,000 سهم |
موقعیت خرید |
| دلتای هر سهم |
+1 |
دلتای موقعیت خرید |
| حجم قرارداد اول |
400 قرارداد |
موقعیت فروش |
| دلتای قرارداد اول |
-0.74 |
دلتای موقعیت فروش |
| دلتای قرارداد دوم |
-0.55 |
دلتای موقعیت فروش دوم |
| وضعیت فعلی |
محاسبات |
نتیجه |
| دلتای سهام |
500,000 × (+1) |
+500,000 |
| دلتای قرارداد اول |
400 × 1000 × (-0.74) |
-296,000 |
| دلتای باقیمانده |
500,000 - 296,000 |
204,000 |
| محاسبه قرارداد دوم |
فرمول |
نتیجه |
| معادله اصلی |
204,000 = X × 1000 × (-0.55) |
370.91 قرارداد |
| تبدیل معادله |
X = 204,000 ÷ (1000 × 0.55) |
| گزینه‌های نهایی |
محاسبات |
نتیجه دلتا |
| 370 قرارداد |
دلتای کل = 500,000 - 296,000 + (370 × 1000 × -0.55)
= 500,000 - 296,000 - 203,500
|
+500 |
| 371 قرارداد |
دلتای کل = 500,000 - 296,000 + (371 × 1000 × -0.55)
= 500,000 - 296,000 - 204,050
|
-50 |
| نکات تکمیلی |
- دلتای باقیمانده نسبتاً قابل توجه است در گزینه یک
- هر دو گزینه پوشش مناسبی ایجاد می‌کنند
- انتخاب نهایی می‌تواند بر اساس شرایط خاص معامله‌گر و یا روند تحلیلی معامله گر انجام شود
|
.
مثال 5
در مثال 4 چنانچه پس از مدتی سهم خودرو نزولی شد ، دلتا معادلات به
ترتیب 0.7 و 0.4 می رسند، برای هج کردن مجدد میتوان به این صورت اقدام کرد
| پارامترها | مقدار | توضیحات |
| دلتای معامله اول |
0.7 |
پس از کاهش قیمت سهم |
| دلتای معامله دوم |
0.4 |
پس از کاهش قیمت سهم |
| معادله هج |
1 = 0.4 * (372/X) + (400/X)*0.7 |
معادله تعادل جدید |
| نتیجه محاسبات (X) |
429 |
مقدار محاسبه شده |
| موقعیت اولیه |
500,000 سهم |
تعداد سهام فعلی در پورتفولیو |
| موقعیت جدید مورد نیاز |
429,000 سهم |
موقعیت جدید بر اساس X محاسبه شده × 1000 |
| اقدام لازم |
فروش 71,000 سهم |
500,000 - 429,000 = 71,000 |
اصول کلیدی موفقیت در پوشش ریسک (هجینگ)
موفقیت در استراتژی‌های پوشش ریسک (هجینگ)، به ویژه پوشش دهی دلتا، فراتر از ایجاد یک موقعیت پوششی اولیه است. یک معامله‌گر ماهر باید توانایی مدیریت فعال و تطبیقی موقعیت‌های خود را با توجه به شرایط متغیر بازار داشته باشد. این به این معناست که نه تنها باید استراتژی پوشش دهی خود را در ابتدا به درستی پیاده‌سازی کند، بلکه باید به طور مداوم ارزیابی کند که آیا استراتژی فعلی هنوز مناسب است و یا نیاز به تغییر دارد. این اصل اساسی بر سه محور اصلی استوار است
1.تشخیص صحیح روند بازار و تأثیر آن بر استراتژی
- معامله‌گر باید به طور مداوم روند بازار (صعودی، نزولی یا خنثی) را تحلیل کند. هر روند تأثیر متفاوتی بر ریسک‌های موجود در معاملات دارد
- روند صعودی یا نزولی بازار می‌تواند دلتای آپشن‌ها و نوسانات ضمنی را تحت تاثیر قرار دهد، یک معامله‌گر ماهر باید بداند که چگونه این تغییرات بر موقعیت پوشش ریسک او تأثیر می‌گذارد
2. مدیریت فعال اجزای مختلف استراتژی هج:
- معامله‌گر باید دائماً در حال ارزیابی نسبت دارایی‌های پوششی و غیر پوششی خود باشد. این نسبت نباید ثابت بماند و باید بر اساس شرایط بازار تنظیم شود
- مقیاس بندی موقعیت ها (Scaling In/Out) : یک معامله‌گر باید توانایی این را داشته باشد که در صورت نیاز، میزان موقعیت‌های پوششی را افزایش یا کاهش دهد. به عنوان مثال، اگر بازار ناپایدار باشد و احتمال تغییرات شدید قیمت وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به افزایش موقعیت‌های پوششی باشد. در مقابل، اگر بازار آرام است، ممکن است بتوان موقعیت‌های پوششی را کاهش داد
- معامله‌گر باید بر اساس تحلیل‌های خود، نقاط ورود و خروج مناسب را برای موقعیت‌های پوششی خود تعیین کند. این نقاط باید به گونه‌ای باشند که هم ریسک کاهش یابد و هم هزینه‌های پوشش دهی بهینه شود
3. انتخاب و تنظیم قراردادهای مناسب
- استراتژی پوشش ریسک نباید محدود به یک نوع قرارداد یا آپشن باشد. معامله‌گر باید با انواع مختلف قراردادهای مشتقه (آتی، اختیار معامله، و غیره) آشنا باشد و بتواند از آنها به طور استراتژیک استفاده کند
- انتخاب قراردادهای با سررسیدهای مختلف (کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت) می‌تواند به معامله‌گر در مدیریت ریسک کمک کند. بسته به شرایط بازار، ممکن است نیاز باشد که تمرکز را به قراردادهای با سررسیدهای خاصی معطوف کند
- جابجایی (Roll-over): معامله‌گر باید توانایی جابجایی موقعیت‌ها از یک قرارداد به قرارداد دیگر را داشته باشد. برای مثال، اگر یک قرارداد به سررسید خود نزدیک می‌شود، ممکن است نیاز باشد که موقعیت پوششی خود را به یک قرارداد جدید منتقل کند
نکات پایانی
- تنظیم پیوسته دلتا: در پوشش دهی دلتا، شما باید به طور پیوسته دلتای موقعیت خود را محاسبه کنید و بر اساس آن تصمیم بگیرید که چه تعداد از دارایی پایه (سهام یا قرارداد آتی) را خریداری یا به فروش برسانید تا به وضعیت دلتای خنثی برسید
- بررسی اثرات تلاطم ضمنی (IV): تغییرات در IV می‌تواند به شدت دلتای آپشن ها را تحت تاثیر قرار دهد. معامله‌گر باید این تغییرات را در نظر بگیرد و موقعیت خود را بر اساس آن تنظیم کند
- کنترل هزینه تعادل بخشی: تعادل بخشی مکرر می‌تواند هزینه‌بر باشد. معامله‌گر باید به دنبال راهکارهایی باشد تا تعادل بخشی را به صورت بهینه انجام دهد
- لازم به ذکر است برای فهم دقیق دلتا هج خواندن مقاله دلتا در اختیار معامله الزامی است
نمودار سایت آپشن باز
در بخش نمودار سایت آپشن باز، به راحتی می‌توانید:
-
موقعیت‌های معاملاتی خود را به صورت آنلاین وارد کنید
-
تغییرات دلتای پوزیشن‌ها را به صورت لحظه‌ای مشاهده نمایید
-
از محاسبات خودکار و دقیق بهره‌مند شوید