قرارداد اختیار معامله چیست

(  Option Contract)  اختیار معامله  قراردادی است بین خریدار و فروشنده ی اختیار که خریدار اختیار با پرداخت وجهی ( پرمیوم ) به فروشنده ، اختیار  خرید  یا فروش دارایی مشخصی را با قیمت معین در تاریخ مشخصی در اینده  بدست می اورد و فروشنده اختیار نیز متعهد به تحویل دارایی مشخص شده به قیمت تعیین شده در تاریخ مشخص شده می باشد

بنابراین آپشن قراردادی است که بین دو نفر بسته می شود و مانند هر قراردادی دارای بندهای زیر می باشد که ویژگی های ان را مشخص می کند

1 .دارایی پایه  :  دارایی موضوع قرارداد است که بر مبنای ان قرارداد بسته  و در موعد سر رسید بین خریدار و فروشنده تبادل می شود

2 . پرمیوم : همان مبلغی است که در ابتدا خریدار بابت حق اختیار به فروشنده پرداخت می‌کند

3 . تاریخ سررسید قرارداد  4 . اندازه قرارداد 5 . قیمت اعمال   که  این 3بند اصلی قرارداد به صورت استاندارد توسط سازمان بورس تعیین میشوند( در مقالات مجزا به توضیح ان پرداخته ایم)

نوع قرارداد اختیار معامله (Option) می‌تواند «اختیارِ خرید» (Call Option) یا «اختیارِ فروش» (Put Option) باشد ولی در هر صورت  بند های  ذکر شده را خواهند داشت 

در اجرای قرارداد اختیار معامله  خریدار حق انتخاب دارد  ولی  فروشنده قرارداد متعهد است

یک مثال برای درک بهتر مطلب

من، پیشنهاد بستن  یک قرارداد آپشنی  بر روی سهم فولاد  به  تعداد 1000 سهم (اندازه قرارداد) ، هر کدام به قیمت 3 هزار تومان(قیمت اعمال)، در تاریخ 25 اسفند 1400 0تاریخ سر رسید) با پرمیوم  مشخصی را به شما می دهم

اگر تصمیم بگیریم که نوع قرارداد بین ما   اختیار خرید باشد، شما اختیار خواهید داشت که تعداد 1000 سهم فولاد را در موعد سررسید (25 اسفند 1400)   به قیمت مشخص شده (3 هزار تومان)   از من بخرید.( من در نقش فروشنده یا رایتر  و شما در نقش خریدار)

فرضاً اگر آن موقع در بازار نقدی قیمت هر سهم فولاد کمتر از این مقدار باشد، مثلاً 2 هزار و پانصد تومان بود، از آنجایی که اختیار خریدن دارید و اجباری ندارید، دیگر آنها را به قیمت هر کدام 3 هزار تومان از من نمی‌خرید، قرارداد را اعمال نمی کنید. البته پولی هم که بابت بستن قرارداد پرداخت بودید (وجه پرمیوم)،  که  از دست شما رفته است به اصلاح قرارداد سوخت شده. اگر قیمت هر سهم فولاد در موعد سررسید، در بازار نقدی فرضاً 3 هزار و پانصد تومان شده باشد، شما احتمالا قرارداد را اعمال (اجرا) خواهید کرد چون مطابق قرارداد می‌توانید هر سهم فولاد را به قیمت 3 هزار تومان از من بخرید و در بازار به قیمت 3 هزار و پانصد تومان بفروشید، از آنجایی که در این قرارداد من تعهد دارم که تعداد 1000 سهم فولاد را به قیمت مشخص شده به شما بفروشم، اگر از قبل این تعداد سهم را نداشته باشم باید بروم تعداد 1000 سهم فولاد را از بازار نقدی به قیمت 3 هزار و 500 بخرم تا شما آنها را مطابق قرارداد به قیمت هر کدام 3000 تومان از من بخرید!

حالا اگر همین قرارداد از نوع اختیار فروش باشد.

شما اختیار دارید  تعداد 1000 سهم فولاد را در موعد سررسید (25 اسفند 1400)   به قیمت مشخص شده (3 هزار تومان)   به من بفروشید. 

فرضاً اگر در آن  موقع در بازار نقدی قیمت هر سهم فولاد 3 هزار و پانصد شده باشد، قاعدتاً نمی‌آیید آنرا به قیمت 3 هزار تومان به من بفروشید، قرارداد را  اعمال نمی کنید و اگر سهمی دارید،  در بازار به فروش می رسانید و البته پولی هم که بابت بستن قرارداد به من داده بودید (وجه پرمیوم) از  دست شما رفته است. اگر در سررسید قرارداد، قیمت هر سهم فولاد در بازار نقدی 1500 تومان شده باشد، شما قطعا قرارداد را اجرا خواهید کرد چون مطابق قرارداد می‌توانید هر سهم را به قیمت 3 هزار تومان به من بفروشید، به عبارتی از بازار 1500 تومان بخرید و به من 3 هزار تومان بفروشید و من متعهد و مجبورم که از شما بخرم.


البته در معاملات استاندارد شده و الکترونیکی امروزی نه متن قراردادی وجود دارد، نه امضا و اثر انگشتی، نه چانه زدنی و نه حتی هویت طرف/طرفین مقابل قرارداد برای شما مشخص است ولی با این حال باز هم یک «قرارداد» است و بندهایی با خواص مشخص دارد. قراردادهای اختیار معامله جزییات بسیار زیادی دارند، در مطلب بالا هسته و مفهوم اصلی آنها توضیح داده شد. با مطالعه سایر مقالات سطح مقدماتی می‌توانید درک عمیق‌تری از این نوع قراردادها به دست بیاورید، با نحوه معامله آنها آشنا شوید و موقعیت‌های مناسب برای معامله آنها را بشناسید. 

انیمیشن زیر نیز توضیح ساده‌ای درباره قرارداد اختیار فروش است که در صورت تمایل می‌توانید تماشا کنید.

انیمیشن زیر نیز توضیح ساده‌ای درباره قرارداد اختیار خرید است که در صورت تمایل می‌توانید تماشا کنید.